لوح ثبتی سه مقام موسیقایی مازندران رونمایی شد - مجله افتخار

لوح ثبتی سه مقام موسیقایی امیری، هرایی و چارویداری به عنوان بخشی از موسیقی غنی مازندران با حضور سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران، معاون میراث فرهنگی اداره کل و تعدادی از علاقمندان به هنر موسیقی بومی رونمایی شد.

سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران در این مراسم گفت: موسیقی مازندران سرشار از نغمات و گوشه ها و مقام های ارزشمندی است که از دل زندگی گذشتگان این دیار برآمده و هر کدام به نوعی بخشی از ماهیت و هویت مردم این منطقه را روایت می کنند. بر همین اساس تلاش برای ثبت این مقام های موسیقایی به عنوان گنجینه هایی از فرهنگ بومی منطقه یکی از اولویت های اصلی این دستگاه است.

مهدی ایزدی افزود: در اقصی نقاط این استان و بویژه روستاها هنرمندان کمتر شناخته شده ای داریم که بخشی از حافظه تاریخ موسیقایی مازندران محسوب می شوند. تلاش بر این است تا با شناسایی این افراد و ثبت و ضبط آنچه که در حافظه دارند به ماندگار شدن داشته های موسیقایی این استان کمک کنیم.

وی اظهار کرد: موسیقی اقوام و نواحی مختلف کشور بخشی از گنجینه فرهنگی ایران عزیز است که با ثبت آنها در واقع به تقویت فرهنگ ایران کمک می شود.

این مسئول گفت: نسل امروز و آینده باید با این داشته ها که در واقع میراث گذشتگانشان است، آشنا شوند و نخستین گام برای این آشناسازی هم ثبت کردن است.

مراتب ثبت ملی امیری خوانی مازندران، مقام هرایی در شرق مازندران و چارویداری به عنوان گونه ای موسیقی کار در مازندران سال 1399 از سوی وزیر وقت میراث فرهنگی به استاندار مازندران ابلاغ شده بود.

در این مراسم، مهدی وظیفه شناس یکی از پژوهشگران موسیقی بومی مازندران سه مقام ثبت شده موسیقی این استان در فهرست میراث ملی را برای حاضران با ارائه برخی شرحات درباره پیشینه و اجزای این مقام های موسیقایی اجرا کرد.

لزوم آشناسازی جامعه با موسیقی مازندران

این نوازنده و خواننده موسیقی مازندران در بخشی از شرحات خود گفت: متاسفانه به دلیل کم توجهی به اجزای موسیقی مازندران طی دهه های اخیر ما در معرفی داشته های موسیقایی به هموطنان، مخاطبان غیرایرانی و حتی خود مازندرانی ها ضعیف عمل کردیم.

وی افزود: واقعیت این است که آن مقدار که همسایه ما یعنی گیلان برای معرفی موسیقی اش تلاش کرد و پیروز بود مازندران نتوانست عمل کند. گیلانی ها در فرآیندی خوب و با تلاشی که داشتند با دو مقام موسیقایی توانستند موسیقی خود را به ایران و کشورهای همسایه هم معرفی کنند. ولی مازندران متاسفانه ضعیف عمل کرد.

این پژوهشگر موسیقی مازندران گفت: طی سه روز برپایی نمایشگاه ساری 2022 که با مخاطبان ارتباط داشتم تقریبا حدود 90 درصد مخاطبان دوتاری را که در دست من بود، نمی شناختند و گمان میکردند دوتار خراسانی است. درحالیکه این دوتار بومی مازندران است.

وظیفه شناس افزود: امروز بجز برخی پژوهشگران موسیقی استان، کمتر کسی را بین مخاطبان میتوان یافت که درباره دوتار مازندرانی اطلاعاتی داشته باشد. حتی بسکمک از دوتارهای موجود در این استان دوتار خراسان است. حتی برخی اساتید ما هم بر این باورند که دوتار ما برگرفته از دوتار خراسان است. به همین دلیل دوتار مازندران همیشه مهجور ماند. با سند می گویم که ما بیش از هزار سال است ساز دو تار را در مازندران داریم.

وی با اشاره به دوتاری که در دست داشت و ساخته کارگاه خودش بود، گفت: دوتاری که در دست من می بینید دوتار کاسه بزرگ است که سر و شکل متفاوتی نسبت به دوتارهای مرسوم دارد. کاسه ساز تلفیقی از تنه ماهی و شکل کدو است. در هر منطقه سازها را بنا بر باورهای سنتی خودشان می ساختند. در مازندران و گیلان و گلستان امروزی هم این موضوع صدق میکرد.

این پزوهشگر موسیقی بومی مازندران شرح داد: این دوتار مازندرانی حاصل سه سال فعالیت یک تیم پژوهشی است. پس از ماهها پژوهش و مطالعه به فاکتورهای استانداردسازی دوتار مازندران اعم از عمق و شکل کاسه، دسته و ریزه کاری های فنی و صدادهی رسیدیم. هشت پرده دوتار مازندران هم بر جای خودش باقی است. بجز کردستان که دوتارش با نام تنبور همچنان در جای خود باقی است، مازندران و خراسان بزرگ هم صاحب ساز دوتار بودیم که با اندک تفاوت هایی در هر کدام از این منطقه ها بکار گرفته میشد.