اعلام التیام زخم کاروانسرای شاه عباسی قصرشیرین - مجله افتخار

داستان چیست؟

کاروانسرای شاه عباسی قصرشیرین در فاصله 20 کیلومتری مرز ایران و عراق در مرکز شهر مرزی قصرشیرین واقع شده که معماری آن به سبک هنر ایرانی و اسلامی است.

این کاروانسرا در زمان شاه عباس صفوی بر سر راه زایران عتبات عالیات و کربلای معلا با طول و عرض 60 متر و ارتفاع پنج متر از داخل در زمینی به مساحت سه هزار و 600 مترمربع ساخته شده است.

این بنای تاریخی با توجه به شرایط اقلیمی این منطقه طراحی شده، بگونه ای که در گرمای شدید تابستان هوای داخل آن خنک و در سرمای خشک زمستان هوای داخل آن گرم است.

کاروانسرای شاه عباسی قصرشیرین به وسیله سنگ و آجر ساخته شده که در برخی از قسمتهای آن از جمله ورودی نیز آجرهای بناهای ساسانی بکار رفته است.

در گذشته کاروانهای زیارتی و تجاری در فصل تابستان با قرار دریافت در حیاط بیرونی و بردن بار و بنه خود به درون اتاقکها که به وسیله یک رواق به آن متصل است، به استراحت پرداخته و در فصل سرما در درون دالانهای درونی کاروانسرا که گرم می ماند، استراحت می کردند.

در درون هر راهرو یا دالان و یا شبستان چندین حجره قرار گرفته است که هر حجره دارای طاق های هلالی شکلی است که به وسیله رواقهایی به اتاقهای کوچکتری متصل می شود و این حجره ها برای نگهداری بارهای تجاری استفاده می شد و گاهی نیز محل استراحت مسافران بود.

در چهار ضلع دیوار دور این کاروانسرا برج های نگهبانی برای حضور نگهبانان احداث شده که وظیفه حفاظت و حراست از کاروانها را در مقابل حمله دزدان و غارتگران برعهده داشته اند.

یکی از شاهکارهای این بنای تاریخی احداث طاق های گنبدی است که به منظور استحکام طاقهایی به فاصله چند متر از یکدیگر به صورت گنبدی زده اند که از نمای بیرون و بالای پشت بام گنبدی شکل و از داخل با یک ظرافت زیبایی به صورت چهار ضلعی که از ابتدا و دهانه طاق بزرگ و هرچه به انتهای طاق می رود کوچکتر و باریکتر می شود، بنا شده است.

اثر تاریخی کاروانسرای شاه عباسی در جریان جنگ تحمیلی و حمله رژیم بعث عراق و اشغال قصرشیرین قسمت اعظمی از آن تخریب شد که پس از آن مورد بازسازی قرار گرفت.

کاروانسرای شاه عباسی قصرشیرین بعنوان یک مکان تاریخی و فرهنگی، از 28 مهر سال 87 با تصمیم استاندار وقت کرمانشاه و مسئولان محلی به مکانی برای عرضه کالاهای وارداتی و داخلی از جمله فروش محصولات صوتی و تصویری و لوازم خانگی وارداتی و آرایشی و عرضه لباس تبدیل شده است.

کاروانسرای شاه عباسی از نظر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اثری تاریخی است و برای بازسازی آن هزینه زیادی صرف شده و میراث معتقد است که حضور غرفه داران و کاربری فعلی آن موجب شده به بخشی از این اثر تاریخی خسارت هایی وارد شود.

این موضوع سالهای اخیر به مناقشه ای میان اوقاف و امور خیریه و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تبدیل شد و هر یک از طرفین خود را در این خصوص محق تر از دیگری می داند که البته قسمتی از این اثر تاریخی نیز به موزه مردم شناسی تبدیل شده بود که از سوی میراث فرهنگی وسایل آن جمع شده و به مرکز استان کرمانشاه منتقل شد و این قسمت نیز هم اکنون در مالکیت اوقاف و بدون استفاده است.

این بنای تاریخی و فرهنگی که در یکی از خیابان های پرتردد شهر قصرشیرین واقع است در زلزله آسیب فراوانی دید و با توجه به تخریب قسمت بیرونی این اثر خطری برای پرت شدن سازه این بنا به سمت خیابان برای خودروهایی که از این جهت تردد می کردند یا عابران پیاده و همچنین دانش آموزانی که در مدرسه جنب این اثر تحصیل می کنند، شده بود.

بازسازی کاروانسرای شاه عباسی قصرشیرین با پنج میلیارد ریال

فرماندار قصرشیرین پیرامون التیام زخم کاروانسرای شاه عباسی قصرشیرین گفت: بخشی از بنای تاریخی کاروانسرای شاه عباسی این شهر در جریان زلزله 7.3 ریشتری کرمانشاه آسیب دید که با پیگیری های اجرا شده از محل اعتبارات زلزله پنج میلیارد ریال برای بازسازی آن در مرحله اول اختصاص یافته است.

مرادعلی تاتار افزود: چندین جلسه و نشست انجام شد که قرار شد بازسازی کاروانسرا توسط اداره اوقاف با توجه به مالکیت آن انجام شود اما با توجه به تاریخی بودن این اثر میراث فرهنگی بر کار بازسازی آن نظارت می کند.

وی گفت: بازسازی کاروانسرای شاه عباسی قصرشیرین از خواسته های مردمی بوده که با عنایت استاندار کرمانشاه و پیگیری های اجرا شده کار بازسازی آن آغاز شده است.

کننده عالی دولت در قصرشیرین گفت: با توجه به تداوم پس لرزه ها و همچنین بارشهای فصل زمستان و بارش باران امکان ریزش دیوار بیرونی این اثر و تهدید جانی برای شهروندان وجود داشت و همچنین باید این هویت گذشتگان حفظ می شد که از این رو بازسازی این اثر تاریخی در دستور کار قرار گرفت.

کاروانسرای شاه عباسی در قصرشیرین با نظارت میراث فرهنگی بازسازی می شود

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قصرشیرین گفت: بازسازی بنای تاریخی کاروانسرای شاه عباسی آغاز شده و با توجه به اینکه مالکیت این بنا با اداره اوقاف است پیمانکار این اداره نیز مشغول بازسازی است و میراث به عنوان ناظر بر انجام کار نظارت می کند.

بهرنگ بابایی افزود: این کاروانسرا هم اکنون در اختیار اوقاف است و متاسفانه موزه مردم شناسی که در محل این اثر نیز به عنوان یک مکان فرهنگی بود جمع آوری شده و تمامی ماکتها و وسایل آن به موزه استان انتقال یافته و این قسمت نیز تحویل اوقاف شده و اکنون کاربری آن به امری غیرفرهنگی تبدیل شده است.

وی گفت: با توجه به اینکه اثر تاریخی کاروانسرای شاه عباسی در مرکز شهر قرار گرفته پیشتر قرار بر این شد که از این اثر دفع خطر شود تا دیوارها و بخشی از آنکه در جریان زلزله آبان 96 خسارت دیده بود، بازسازی شود.

او گفت: فصل اول بازسازی اثر شامل رفع خطر و برداشتن بخش های آسیب دیده، آجرچینی سردر ورودی، بازسازی دیواره بیرونی ضلع جنوبی و بازسازی پوشش بام بنا خواهد بود.

وی اعلام کرد: تمامی وجوهات و درآمد آن نیز از محل اجاره غرفه ها در اختیار اوقاف است و ما تنها ناظر این اثر تاریخی هستیم.