فعالیت اپراتور شبکه علمی کشور متوقف نشده است - مجله افتخار

یکی از خبرگزاری ها خبر از توقف شبکه علمی کشور (شعا) داد. آیا این خبر را تأیید می کنید؟

خیر، وقتی توقف یک پروژه معنا می یابد که دیگر خدمات ارائه ندهد وقتی شبکه علمی کشور هم اکنون در حال خدمات رسانی به مشترکان خود در دانشگاه ها و مراکز علمی است، چگونه حرف از توقف پروژه می زنند. این صحبت جامعه دانشگاهی را نگران کرده است. از سوی دیگراگراپراتوری بخواهد به هر دلیلی به کارش ادامه ندهد باید آن را واگذار کند و از طرف دیگر باید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی آن را اعلام کند نه یک فرد. این ادعا همانند این است که فردی بگوید فعالیت یکی از اپراتورهای تلفن همراه متوقف شده ولی کماکان بتواند سرویس دریافت کند. بنابراین شبکه علمی کشور نه تنها متوقف نشده بلکه به طور مستمر تعداد مشترکان آن با پیوستن دانشگاه های کشور به این شبکه در حال افزایش است.

شبکه علمی کشور چگونه شکل گرفت و کار تخصصی آن به چه صورت است؟

شبکه علمی ایران پروژه مشارکت دولتی-خصوصی (PPP) بین دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی، مراکز آموزشی و درمانی، حوزه های علمیه و کتابخانه ها، یک شبکه تحقیقی و آموزش ملی است که خدمات تخصصی برای حمایت از نیازهای جوامع تحقیقی و آموزشی به عنوان زیرساخت سند بالاسری نقشه جامع علمی کشور را ایفا می کند. شبکه علمی کشور به مدت 10 سال یک پروژه نیمه تمام بود و در سال 95 دولت تصمیم گرفت پروژه های نیمه تمام را با سرمایه گذاری بخش خصوصی به اتمام برساند در همان سال توافقنامه مشارکت بخش خصوصی و دولتی منعقد شد و در این لحظه ای که من با شما صحبت می کنم هنوز این توافقنامه پابرجاست و منتفی نشده است و حتی شریک عملیاتی پروژه در حال سرمایه گذاری، راه اندازی، بهره برداری و ارائه خدمات است. پروژه ای نیمه تمام که در عرض سه سال به نقطه ای رسید که توانست در سازمان ملل در رقابت با رقیبانی چون امریکا، اروپا و حتی عربستان و با وجود فشارهای سیاسی عنوان اول جایزه جامعه اطلاعاتی (WSIS-2019) در حوزه E-Science را به دلیل طراحی و اجرای پروژه شبکه علمی اپراتوری شبکه علمی ایران (شعا) به دست آورد که در حال ارائه خدمات به دانشگاهیان و مراکز علمی است.

فکر می کنید چه عواملی باعث شده تا بحث توقف شبکه علمی کشور مطرح شود؟

مدیر سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران آشنا به حوزه شبکه علمی کشور است و دقیقاً می داند که شرایط این شبکه چگونه است از این رو نمی دانیم چرا چنین ادعایی کرده اما حرفی که این مدیر درباره شبکه علمی کشور بیان کرده تنها نظر شخصی اش بوده به طوری که حتی وزارت علوم که بهره بردار اصلی این شبکه است از این اظهارنظر و عملکرد این سازمان بسیار متعجب شده است. شبکه های علمی، شاهراه ارتباطی و انتقال دهنده دانش بین مشترکان خاص خود است که نیازمند خدمات زیرساختی (مانند سرویس های پرسرعت و بدون تأخیر و امکانات ابری پردازشی) است و باید این خدمات ارزان به دست آنها برسد از این رو به نظر هم می رسد این کارها به صورت هدفگذاری صورت می گیرد. هدف شبکه علمی کشور هم این است تا خدمات ارزان به دانشگاه ها ارائه دهد از آنجایی که این ارزان بودن روی کل اکوسیستم اپراتوری کشور تأثیر می گذارد، گویا در این بین عده ای نمی خواهند این جریان ادامه پیدا کند.

آیا شبکه علمی کشور با بهره بردار که همانا وزارت علوم است اختلاف دارد؟

اختلافی وجود ندارد اما با توجه به شرایط کنونی اقتصادی و تحریم و همکاری نکردن برخی از بخش ها با پیشبرد پروژه، به طور طبیعی مسائلی وجود دارد ولی قرار نیست در این برهه زمانی و جنگ اقتصادی مسائل خود را در بوق و کرنا کرده و آن را رسانه ای کنیم.

مشکل و چالش اصلی شبکه علمی کشور هم اکنون چیست؟

به عنوان بالاترین مقام اجرایی اپراتور شبکه علمی کشور می گویم بزرگترین چالش ما برای توسعه این شبکه، شرکت مخابرات ایران و بخصوص مدیریت جدید آن است. البته ما نمی خواستیم آن را رسانه ای کنیم ولی با توجه به شرایط پیش آمده می گویم کارهای توسعه ای شبکه علمی کشور با مدیریت قبلی شرکت مخابرات ایران به خوبی پیش می رفت. با قراردادی که امضا کردیم، توانستیم سرویس های خود را در 27 استان در مدت سه سال راه اندازی کنیم و اگر همکاری آنها نبود امروز امکان ارائه سرویس به دانشگاه ها وجود نداشت. اما اکنون 400 دانشگاه فرم درخواست فیبر نوری را برای ما ارسال کرده اند و ما نیز تحویل شرکت مخابرات ایران داده ایم ولی این شرکت فیبر نوری در اختیار دانشگاه ها قرار نمی دهد تا بتوان شبکه علمی کشور را به این دانشگاه ها متصل کرد. جالب این است که ما حاضر شدیم هزینه آن را نیز پرداخت کنیم ولی باز همکاری نمی کنند.

گفته می شود نوسانات ارز و عمل نکردن سرمایه گذار به تعهداتش باعث شده این شبکه نتواند به کار خود ادامه دهد این ادعا را تأیید می کنید؟

خیر اینگونه نیست سرمایه گذار در هفته گذشته روی سه دیتاسنتر در دانشگاه ها سرمایه گذاری کرده و قرار است تا اول شهریور روی 7 دیتاسنتر دیگر سرمایه گذاری کند. البته منکر مسائل ارزی و نوسانات آن نیستیم و همان طور که بر دیگر بخش ها تأثیر گذاشته ما نیز مستثنی از این شرایط نبوده ایم. سرمایه گذار کار خود را با ارز 3 هزار تومانی آغاز کرده و حتی با ارز 22 هزار تومانی کار خود را پیش برده است تا این پروژه هرطور شده به خدمت رسانی خود به جامعه دانشگاهی ادامه دهد. البته باید بگویم هیچ کس از فرایند کند انجام کارها راضی نیست ولی باید شرایط کنونی و عدم همکاری ها را هم در نظر گرفت و بعد اظهارنظر کرد.

در حال حاضر شبکه علمی کشور در چه شرایطی واقع شده است؟

تجهیزات حوزه زیرساختی شبکه علمی کشور در 27 استان راه اندازی شده و آماده بهره برداری است و در بخش بهره برداری هم به دانشگاه ها اعلام کردیم که از آنها خواستیم درخواست فیبر ارائه دهند تا بقیه عملیات روی آن پیاده سازی شود دانشگاه هایی که توانستند از سد مخابراتی عبور کنند کار خود را جلو بردند اما در بخش هایی که همکاری مخابرات وجود نداشته کار نیمه تمام مانده و نتوانسته به مشترکان خود سرویس ارائه دهد البته در این بین هم بهره بردار متضرر شده است چون نتوانسته سرویس را دریافت کند از سوی دیگر سرمایه گذار هم متضرر شده چون سرمایه گذاری را انجام داده ولی بازگشت سرمایه متوقف شده است.

یکی از اهداف این شبکه امکان برگزاری کلاس های آنلاین است از آنجایی که کشور به دلیل شیوع کرونا در شرایط ویژه واقع شده است و آموزش بر بستر آنلاین صورت می گیرد این شبکه در حوزه آموزش آنلاین چه تدابیری اندیشیده است؟

با شیوع کرونا، فراهم کردن امکان آموزش مجازی برای دانشگاه ها یکی از اولویت های شبکه علمی کشور است و در تلاش هستیم با وجود تمام مسائلی که وجود دارد، آموزش آنلاین دانشگاه ها مسئله ای نداشته باشند. همان طور که گفتم به تازگی سه دیتاسنتر برای این کار فراهم شده و در حال آماده سازی 7 دیتاسنتر دیگر هستیم تا به صورت شبکه مرکز داده ابری سرورهای مورد نیاز دانشگاه ها برای آموزش الکترونیک فراهم شود و پیش بینی می کنیم تا اول شهریور ماه آماده شود تا از 15 شهریور دانشگاه ها در این زمینه مسئله ای نداشته باشند.

در سال جهش تولید به سر می بریم این شبکه چقدر می تواند در تولید ناخالص ملی کشور مفید باشد؟

دانشگاه ها می توانند با تولید علم و محتوا در راستای تولید قدم بردارند بنابراین با برخی از دانشگاه ها قرارداد تولید محتوا بسته ایم؛ به این ترتیب که قرار است آنها محتوا تولید کنند و شبکه علمی کشور آن را بفروشد و درآمد حاصل کند و این درآمد بین دانشگاه و شبکه علمی کشور تقسیم شود. از دید اپراتور شبکه علمی کشور، دانشگاه به مثابه معدن است و باید استخراج شود و هر کدام از طرفین سهم خود را ببرند.

شبکه علمی کشور چه برنامه هایی تا خاتمه دولت دوازدهم در دست اقدام دارد؟

بحث دیتاسنترها، CDN و لینک های پرسرعت برای دانشگاه ها مهم است و باید تا خاتمه سال آنها را حل کنیم. البته بخشی که در دست خودمان است در حال حل شدن است اما بخشی که در دست مخابرات است با کندی پیش می رود. از سوی دیگر قصد داریم فرآیند اقتصاد علم را پدید آوریم چون دانشگاه ها هزینه بر نیستند و می توانند با تولید علم درآمدزایی کنند و این زیست بوم را آغاز کرده ایم.