بازسازی آپارتمان: وقتی بازسازی آثار تاریخی و بناها باعث تخریب آنها می گردد - مجله افتخار

جهت دریافت خدمات بازسازی آپارتمان با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. از طراحی پلن بازسازی تا اجرای جز به جز بازسازی منزل، ویلا و ساختمان اداری تخصص ماست.

البته آثار تاریخی، همیشه در معرض تهدیدات طبیعی، افول و زوال قرار دارند که گاهی قابل کنترل نیستند، اما در بسیاری از موارد سهل انگاری مردم و مسوولان، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم منجر به تخریب آثار فرهنگی و تاریخی می گردد که جای نقد و آنالیز دارد.

به عنوان مثال چندسالی است بحث تخریب و در پی آن بازسازی خانه نیما یوشیج، پدر شعر نو فارسی، موردتوجه رسانه ها قرار گرفته است. اما متاسفانه این اقدام هم مانند بسیاری از موارد مشابه مانند گنبد مسجد شیخ لطف الله اصفهان، تخریب بیشتری را متوجه بنا نموده است. به گونه ای که پس از گذشت مدت طولانی از بازسازی، اکنون خانه نیما حتی دیگر سقف هم ندارد!

با توجه به اهمال و خطاهایی که در رابطه با ترمیم آثار باستانی و بناهای قدیمی دیده شده و البته کم هم نیستند، در این گزارش سعی داریم به این موارد اشاره نموده و آنها را مورد آنالیز قرار دهیم. با مجله خبرنگاران همراه باشید.

بازسازیی که منجر به تخریب می گردد

در بسیاری از موارد مشاهده شده که برای پاکسازی سطح سنگ ها به گونه ای اقدام می گردد که نه تنها پاکسازی صورت نمی گیرد، بلکه موجب تخریب بیشتر سنگ ها و کاشی هایی که قدمتی دیرینه دارند هم می گردد.

البته این همه ماجرا نیست، در بسیاری از موارد گزارش شده که بازسازی گرها که گاه هیچ تخصصی در انجام این کار ندارند، برای جلوگیری از رخنه آب باران در گنبدها و مناره ها اقدام به تعبیه ناودان یا آبراهه در بنای تاریخی نموده اند که این کار نه تنها موجب از بین بردن جلوه بصری بنای تاریخی شده، بلکه آسیب های جبران ناپذیری را نیز در بنا برجای گذاشته است.

جای خالی متخصص بازسازی آثار تاریخی

یک کارشناس آثار تاریخی در رابطه با این موضوع با بیان اینکه برای بازسازی اثر تاریخی باید متخصصی وجود داشته باشد تا مطالعه های فن شناسی را پیرامون بازسازی اثر انجام دهد، گفت: مطالعه فن شناسی به معنای آنالیز مواد، مصالح، روش و شیوه های ساخت است.

میلاد وندایی ادامه داد: پس از فن شناسی باید نقشه های آسیب نگاری فراهم گردد و سپس بر اساس آنها آسیب نگاری و واکاوی بنا با تکیه بر داده های فن شناسی شناسایی گردد. چراکه ضروری است در ابتدا درک درستی از آسیب های موجود در یک اثر وجود داشته باشد.

وی توضیح داد: در حوزه پاک سازی هم ضروری است از رسوب ها و آلودگی ها و بخش های آسیب دیده، نمونه برداری شده و در آزمایشگاه های تخصصی مورد آنالیز قرار گیرد و نتایج به دست آمده از آزمایش ها و واکاوی نتیجه ها قبل از اجرای کار موجود باشد.

براساس این گزارش، بسیاری از آثار تاریخی موجود در کشور ثبت ملی و بعضی از آنها هم ثبت جهانی هستند. به ویژه در رابطه با آثاری که ثبت جهانی هستند، ضروری است مدام رصد و آسیب ها شناسایی شده و حتی المقدور با اقدامات پیشگیرانه اجازه داده نگردد آثار به بازسازی اضطراری احتیاج پیدا نمایند.

خبری از گزارش بازسازی آثار نیست

فرایند کار مرسوم در جهان در رابطه با بازسازی آثار و بناهای تاریخی اینگونه است که باید مدام گزارش های متعددی در مراحل مختلف پیش از بازسازی، حین بازسازی و پس از آن در دسترس باشد. مزیت این اقدام این است که متخصصان و گروه های مختلف دست اندرکار در پروژه می توانند مراحل بازسازی را با توجه به گزارش های ارائه شده از نزدیک مشاهده نموده و در صورت لزوم اقدام به ارائه نقد و نظر نمایند.

لزوم بازسازی بناهای تاریخی با همکاری بخش آکادمیک و تجربی

این کارشناس آثار تاریخی در ادامه اضافه کرد: نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که برای اجرای چنین پروژه هایی که حساسیت بالایی دارند، آسیب شناس بنای تاریخی، متخصص سازه تاریخی، متخصص بازسازی آثار تاریخی، استادکارهای قدیمی، باستان شناسان، کاشی کار و… در کنار هم قرار بگیرند و با اتفاق نظر کاری علمی و اصولی را پیش ببرند.

به گفته این کارشناس میراث فرهنگی، اگر هدف شهرداری و وزارت میراث فرهنگی، حفظ اصالت بناهای تاریخی باشد، می توانند با هم همکاری داشته و مسائل را حل نمایند.

البته در این میان جدای نبود متخصص با دانش کافی و ساز وکارهای مناسب این اقدام، مسائل دیگری هم وجود دارد که یکی از مهمترین آنها، کمبود بودجه برای انجام این کار است. وقتی بودجه به مقدار کافی در اختیار اعضای تیم قرار نمی گیرد، قطعا نمی توان تمام مراحل علمی بازسازی آثار را به درستی و دقت طی کرد و بعلاوه در این شرایط امکان بهره گیری از دانش متخصصان این حوزه هم به حداقل می رسد. این درحالی است که با صرف بودجه مناسب و بهره گیری از هدایت درست کارشناسان مربوطه، می توان مانع بروز این اتفاقات شد.

یکی دیگر از مسائلی که در این رابطه وجود دارد عدم وجود و رعایت قوانین حقوقی در قراردادهاست. به عنوان مثال وزارت میراث فرهنگی و سایر متولیان امر این قدرت را ندارند که پیمانکار متخلفی که از قرارداد خود سرباز می زند یا سایر سازمان ها و ارگان هایی که این میراث را شخصی سازی می نمایند به صورت جدی برخورد کند. در حالی که در کشورهای پیشرفته و صاحب سبک در این حوزه در صورت بروز چنین اتفاقاتی فرد با جریمه های سنگین روبرو می گردد.

علاوه بر همه این ها بنا بر نظر متخصصان و کارشناسان مربوطه، نبود مدیریت یکپارچه، جزیره ای عمل کردن متولیان دست اندرکار از دیگر مسائلی هستند که فرایند پیشگیری از تخریب و حفظ و بازسازی بناهای تاریخی و میراث فرهنگی کشور را با چالش روبرو می نماید.

این مسائل در کنار عدم تخصیص بودجه کافی و ضعف های حقوقی کار را بسیار سخت نموده است. به گونه ای که در سال های اخیر به وفور شاهد نابودی بناهای تاریخی کشورمان بوده ایم. این درحالی است که پیشگیری از تخریب و بازسازی آثار و بناهای تاریخی با یک برنامه ریزی صحیح و مدیریت یکپارچه، صرف بودجه مناسب و بعلاوه با هم افزایی میان مسولان شهردای و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به راحتی قابل حل شدن است.