رهایی شعر فارسی از سلطه دربار آنالیز می گردد - مجله افتخار

پیش از ظهور رسانه های مدرن، ادبیات و به ویژه شعر، به عنوان قدرتمندترینِ رسانه ها، مورد بهره برداری قرار می گرفت. به سبب نقشی که رسانه در تداومِ مشروعیتِ حکومت ها دارد، حاکمان با ابزارهای مختلف می کوشیدند که بر ادبیات نظارت نمایند. تا زمانه سنایی، شاعر و آفریننده هر اثر هنری سترگ، اگر در اندیشه ماندگاری اثر خویش بود، بایستی به گونه ای آن اثر را به یک دستگاه حکومتی مرتبط می ساخت؛ این چنین بود که شیوه نگارش و حتی نگرش او، خواه ناخواه در پیوسته با آرا و سلایق طبقه حاکم می گشت؛ در غیر این صورت شاعر باید هزینه ماندگاری اثرش و نیز سرپیچی از هنجارهای دربار را می پرداخت.

سنایی نخستین شاعری است که با گنجاندن مفاهیم عرفانی در شعرش، کوشید تکیه گاهی غیر از یک دربار یا حکومت برای حفظ و ماندگاری اثر هنری خود پیدا کند. او با اتکا به ظرفیت های اجتماعی قشری که اندک اندک جایگاهی قدرتمند در جامعه ایرانی می یافت اما صاحب یک حکومت نبود، قشر صوفیان، کوشید از سرمایه های بنیادین آن به عنوان پشتوانه ای برای حفظ اثر هنری اش بهره برد و با تعادلی که میان تکیه گاهش در دربار و خانقاه ایجاد کرد، از تأثیرات دربار بر شعرش بکاهد؛ این چنین بود که سنایی با شروع این رویکرد سبب شد که شاعرانی پس از وی پا به عرصه ادب فارسی بگذارند که با پیروی از روشش، آثارشان بدون وابستگی و تأثیرپذیری مستقیم به دستگاه حکومتی نیز بخت ماندگاری و نشر داشت. در حقیقت راهی که او شروع کرد، گام های نخست برای توازن قدرت رسانه در میانه مردم و دربار بود.

چهل و نهمین نشست از مجموعه درس گفتارهایی درباره سنایی به آنالیز بازشناخت تاثیر سنایی بر رهایی شعر پارسی از سلطه دربار اختصاص دارد که با سخنرانی علی صادقی منش همراه خواهد بود.

این برنامه فردا چهارشنبه 28 آذر از ساعت 16:30 در مرکز فرهنگی شهر کتاب واقع در خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر (بخارست)، نبش کوچه سوم برگزار می گردد.