خرس ها بهای طلای سیاه را پایین کشیدند - مجله افتخار

به گزارش خبرنگاران هرچند در معاملات دیروز تا حدودی شاهد بهبود بهای طلای سیاه بودیم، اما همچنان نگرانی ها نسبت به آینده اقتصاد چین باقی مانده است. به این ترتیب، قیمت نفت نسبت به اوج اخیر خود بیش از 20 درصد کاهش داشته که در ادبیات اقتصادی به این شرایط فاز خرسی می گویند. اکنون، خرس ها (سمبلی از معامله گران با انتظارات کاهشی) فعالیت بیشتری پیدا کرده و فشار بر قیمت ها را تشدید کرده اند. تحلیلگران جهانی معتقدند ویروس چینی به منزله قوی سیاه بازار نفت است؛ کرونا نه تنها از نظر زمان وقوع غافلگیرکننده بود، بلکه از لحاظ اثراتی که بر تقاضای نفت خواهد داشت، فضای نامعلومی را ایجاد کرده است. بنابراین شرایطی نادر و غیرقابل پیش بینی برای بازار نفت ایجاد شده که مشابه قوی سیاه بر خلاف تصورات عمومی است. چین به عنوان بزرگ ترین واردکننده نفت خام، سهم بالایی در رشد سالانه تقاضای جهانی دارد. طبق برآوردهای بلومبرگ، کرونا حدود 20 درصد از تقاضای نفت چین را کاهش خواهد داد و همین امر اثری جدی بر قیمت ها گذاشته است. در چنین شرایطی گمانه هایی از مداخله اوپک پلاس مطرح شده است و برخی به نشست اضطراری این صادرکنندگان نفتی به منظور کاهش تولیدات دل بسته اند.

در روزهایی که بازیگر نقش اول بازار نفت ویروسی به نام کرونا است، تنها سیگنال مثبتی که در بازار وجود دارد احتمال برگزاری نشستی اضطراری توسط اعضای اوپک و متحدان شان زودتر از موعد است.کارشناسان شیوع ویروس کرونا را ظهور پدیده قوی سیاه در بازار نفت می دانند. همان طور که نسیم طالب، اقتصاددان در کتابی با عنوان قوی سیاه تشریح می کند این اصطلاح به اتفاقی اطلاق می شود که بدون هیچ گونه انتظار و پیش بینی در بازار رخ می دهد و همچنین ابعاد وگستردگی آن نامشخص است. این دو ویژگی درست با شرایط بازار نفت در مقابل شیوع ویروس کرونا تطبیق دارد. آخرین قوی سیاه بازار نفت، حمله پهپادی به تاسیسات آرامکوی عربستان در ماه سپتامبر بود.به این ترتیب در روز دوشنبه قیمت ها با ثبت بیش از 20درصد کاهش از زمان اوج خود در اوایل ماه ژانویه و به دنبال اوج گیری تنش های ژئوپلیتیک، وارد فازی شد که در ادبیات اقتصادی به فاز خرسی مشهور است. از زمان انتشار خبر شیوع این ویروس مرگبار در چین بهای نفت برنت فقط در 2 روز رشد کرده و 9 روز کاری دیگر را با افت به پایان رسانده است. این فرایند نشانگر فرایند منفی کلی در بازار نفت مخصوصا طی دو هفته گذشته تحت تاثیر شوک کرونا است که به نظر می رسد فراتر از انتظار بسیاری از تحلیلگران به قیمت نفت آسیب زده است. به طوری که قیمت نفت در این مدت کاهش 16درصدی را به خود دیده است. در روز دوشنبه بهای نفت شاخص آمریکا حتی به کانال 49 دلار وارد شد اما پس از آن با قیمت بالای 50 دلار روز خود را به پایان رساند. همزمان نفت برنت در پایان معاملات این روز با ثبت قیمت 45/ 54 دلار در هر بشکه به پایین ترین سطح در بیش از یک سال گذشته رسید.

اما دیروز (سه شنبه) نمادهای دو شاخص بین المللی نفت تحت تاثیر امید های به وجود آمده درباره کاهش بیشتر عرضه از جانب اوپک پلاس تعدیل شد اما کماکان در فاز خرسی باقی ماند. خبرها حاکی از مکالمه تلفنی ولادیمیر پوتین و ملک سلمان، سران پرنفوذترین کشورهای اوپک پلاس در روز دوشنبه و اعلام آمادگی دو طرف به ادامه همکاری در قالب فعلی این گروه برای اطمینان از ثبات در بازار نفت دارد. در این شرایط گزارش های تایید نشده از منابع مختلف از تلاش اعضای اوپک مخصوصا عربستان و همراهی روسیه برای برگزاری زودهنگام نشست اوپک حکایت دارد. منابعی نزدیک به اوپک پلاس به خبرگزاری رویترز گفته اند که اعضای این گروه درحال بررسی کاهش 500 هزار بشکه ای تولید برای مهار سقوط قیمت نفت هستند. علاوه بر این روزنامه وال استریت ژورنال از قول مقامات مطلع گفته سناریوی اصلی عربستان کاهش موقت نیم میلیون بشکه از تولید کلی اوپک پلاس تا زمان رفع بحران کرونا است. همچنین تحت یک سناریوی دیگر این گروه تولید یک میلیون بشکه نفت خود را متوقف خواهد کرد تا کمبود تقاضای ناشی از شیوع ویروس چینی را جبران کند. به نظر می رسد سناریوی اول بسیار محتمل تر باشد مگر اینکه تلفات جانی و اقتصادی کرونا در چین وخیم تر از قبل شود. امید به عزم جزم کشورهای صادرکننده نفت برای مقابله با آثار ویروس کرونا موجب شد بهای نفت برنت تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 17 به وقت تهران) 32 سنت افزایش یابد تا با بیش از نیم درصد رشد به 77/ 54 دلار بر بشکه برسد. در عین حال نفت شاخص آمریکا (WTI) واکنش مثبت تری به اخبار اوپک نشان داد و بیش از یک درصد رشد کرد تا قیمت این نفت شاخص با 64 سنت افزایش روی 75/ 50 دلار بر بشکه بایستد.

کاهش 3 میلیون بشکه ای تقاضای چین

مهم ترین نگرانی از انتشار ویروس کرونا که به افت شدید قیمت ها در بازار نفت منجر شده، اثرگذاری این ویروس بر حمل ونقل چین و همچنین رشد اقتصادی این کشور و سپس کاهش تقاضا برای نفت است.

درحال حاضر جدیدترین برآوردها از اثرگذاری شدید این تحولات بر میزان تقاضای نفت چین خبر می دهد. درحالی که تخمین دقیق میزان تاثیرگذاری ویروس کرونا بر تقاضای نفت به خصوص از جانب چین غیرممکن به نظر می رسد، افرادی که از صنعت انرژی چین مطلع اند به بلومبرگ گفته اند تقاضای چین حدود 3 میلیون بشکه در روز معادل 20درصد از کل مصرف نفت این کشور کاهش داشته است. براساس این گزارش، این کاهش تقاضا احتمالا بزرگ ترین شوک در تقاضا از زمان بحران اقتصادی جهانی در سال های 2008 و 2009 است. اما نکته ای که وجود دارد این است که مدیران نفتی غربی و چینی در این برآورد، شرایط کنونی را با حالت طبیعی بازار در این زمان از سال مقایسه کرده اند و به رقم 3 میلیونی رسیده اند. بنابراین کاهش تقاضای چین برای نفت در مقایسه با دو هفته قبل رقم بسیار پایین تری است. در این میان نیز برخی کارشناسان این احتمال را مطرح کرده اند که کاهش تقاضای چین همتراز با کاهش مصرف داخلی این کشور نخواهد بود. چراکه چین با استفاده از اهرم صادرات فرآورده های نفتی و همچنین انباشت نفت در ذخایر استراتژیک خود می تواند میزان واردات نفت خام را در سطوحی بیشتر از مقدار موردنیاز خود نگه دارد. با این حال، آماری که این کشور منتشر کرد، چنین گمانه هایی را زیر سوال برد و بر نگرانی ها افزود. رویترز اعلام نمود شرکت سینوپک چین که بزرگ ترین پالایشگاه آسیا محسوب می شود، تولید خود را در ماه جاری میلادی حدود 600 هزار بشکه در روز معادل 12 درصد کاهش داده که بیشترین حد کاهش طی یک دهه گذشته است. میانگین تولید روزانه این پالایشگاه در سال گذشته 5 میلیون بشکه در روز بوده است. به علاوه پالایشگاه های مستقل چین که به آنها تی پات می گویند و روی هم یک پنجم واردات نفت این کشور را برعهده دارند، فعالیت خود را 30 تا 50 درصد پایین آورده اند. این سطح پایین فعالیت از سوی تیپات ها از سال 2015 تا به حال سابقه نداشته است.

این اخبار موجب شده به تنوع برآوردها از کاهش رشد تقاضای نفت چین اضافه کرده شود. شرکت بی پی در گزارشی میزان کاهش تقاضای جهانی نفت در سال جاری تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا را بین 300 تا 500 هزار بشکه در روز برآورد کرده است. این میزان حدود یک سوم رشد تقاضای جهانی معادل 2/ 1 میلیون بشکه در روز است.

همزمان سیتی گروپ نیز پیش بینی خود از قیمت بهای نفت را برای سه ماه اول سال 2020 از 69 دلار بر بشکه به 54 دلار کاهش داده است. به گفته این بانک در سه ماه دوم، میانگین قیمت نفت 50 دلار بر بشکه یعنی 18 دلار کمتر از تخمین پیشین این بانک خواهد بود. این بانک برای سه ماهه سوم و چهارم نیز قیمت جدید 53 و 58 دلار بر بشکه را پیش بینی کرده است. سیتی گروپ پیش بینی کرده که رشد تقاضا یک میلیون بشکه در روز کاهش یابد. برآوردها از کاهش رشد تقاضا و افت شدید قیمت نفت موجب شده که اوپک و متحدانش برای نجات بازار دست به کار شوند. موضوعی که به توقف افت قیمت ها در روز گذشته منجر شد.

اوپک، ناجی بازار نفت؟

در این شرایط همه نگاه ها به واکنش کشورهای اوپک پلاس دوخته شده است. گفت وگوی تلفنی سران بلندپایه عربستان و روسیه و تایید ضمنی موافقت آنها برای کاهش بیشتر تولید نشان از نیمه تمام گذاشتن توافق فعلی اوپک پلاس مبنی بر کاهش 7/ 1 میلیون بشکه روزانه تولید تا ماه مارس و بررسی کاهش بیشتر تولید در یک نشست زودهنگام دارد. به گزارش رویترز، برخی منابع گفته اند اعضای اوپک پلاس ممکن است در روزهای 14 و 15 ماه جاری میلادی یعنی حدود 20 روز زودتر از زمان برنامه ریزی شده نشست عادی، در جلسه ای اضطراری دیدار داشته باشند. هلیما کرافت، استراتژیست ارشد در شرکت آربی سی کپیتال مارکتس به بلومبرگ گفت: درحالی که سقوط تند و تیز نفت را شاهد هستیم و آشفتگی که می تواند به اقتصاد کشورهای تولیدکننده ضربه بزند، به نظر می رسد کشورهای اوپک پلاس وقت زیادی برای تصمیم گیری ندارند.

علاوه بر این مارگارت ینگ که تحلیلگر سی ام سی مارکتس است معتقد است با توجه به واکنش مقامات اوپک پلاس، کاهشی 500 هزار بشکه ای مورد انتظار بازار است اما احتمال کاهش عمیق تر تولید را نیز رد نمی کند. به گفته او همین انتظار است که شاخص های نفت را در روز سه شنبه افزایشی کرده است. بانک گلدمن ساکس نیز در این باره اظهار کرده درحالی که انتظار واکنشی مبنی بر کاهش تولید از جانب اوپک پلاس می بیند اما هشدار داد نوسانات در قیمت معاملات نقطه ای احتمالا ادامه یابد. این بانک می گوید: قیمت ها الان در سطوحی هستند که ما منتظر واکنش از سوی اوپک و تولیدکنندگان نفت شیل هستیم.

با وجود احتمال بالای توافق اوپک پلاس برای تعمیق بیشتر تولید، ادوارد مویا، تحلیلگر بازار در اونادا هرگونه شکست در به نتیجه رسیدن مذاکرات بین اعضای اوپک پلاس را منجر به سقوط بیشتر قیمت نفت حتی تا 10 دلار دیگر می داند. این کارشناس افزود: انتظاراتی مبنی بر اینکه عربستان هر کاری برای کاهش تولید اوپک پلاس انجام می دهد، رو به افزایش است. اما اگر ویروس کرونا نشانه ای از بهبود به دست ندهد، کاهش تولید اهمیتی نخواهد داشت.