دارو های چاق کننده را بشناسید!

به گزارش مجله افتخار، زندگی امروز- پزشک برایتان داروهای خاصی تجویز کرده و چند ماهی است که از آنها استفاده میکنید، علائم بیماریتان بهبود پیدا کرده اما نمیدانید چرا روزبه روز وزن تان بیشتر میشود، به این فکر میکنید که سبک زندگی خود را نسبت به قبل تغییری نداده اید پس علت این اضافه وزن چه میتواند باشد، چشم تان به جعبه قرص ها میافتد و با خود میگویید شاید داروها مقصر باشند!

دارو های چاق کننده را بشناسید!

بله؛ درست فکر کرده اید. اضافه وزن یکی از عوارض جانبی بعضی داروها به حساب میآید. البته این موضوع دلیل نمیشود مصرف داروها را قطع کنید و سلامت تان را به خطر بیندازید بلکه میتوانید با کمی تغییر در سبک زندگی یا جایگزین کردن داروهای خود با داروهای دیگر، تحت نظر پزشک معالج از این عارضه جلوگیری کنید. دکتر سروش شمشیری، داروساز، شما را در این زمینه راهنمایی میکند.

شاید آب آورده اید!

داروها اغلب به خودی خود باعث چاقی نمیشوند بلکه عوارض جانبیشان با اضافه وزن همراه هستند. برای مثال بعضی داروها اشتها را افزایش میدهند و باعث میشوند در مصرف غذا زیاده روی کنید. بعضی دیگر هم بر فرایند جذب و ذخیره سازی گلوکز از طریق بدن تاثیر میگذارند و از این طریق باعث تجمع چربی در بخش میانی بدن میشوند.

بعضیها هم با ایجاد تغییر در متابولیسم بدن، سرعت سوخت وساز کالریها را کاهش میدهند. گروهی دیگر هم باعث افزایش تنگی نفس و خواب آلودگی میشوند و به این ترتیب ورزش کردن را سخت میکنند. بعضی داروها هم باعث احتباس آب در بدن میشوند که البته این نوع اضافه وزن به دلیل افزایش بافت چربی اتفاق نمیافتد و فقط حاصل از تجمع آب است، بنابراین چنین اضافه وزنی دائمی نیست و هر زمان که دوره مصرف دارو به اتمام برسد و بیماری زمینه ای رفع شود، وزن تان هم به میزان قبل بازمیشود.

خود را با بقیه مقایسه نکنید

میزان اضافه وزن در پی مصرف دارو در افراد مختلف، فرق دارد. البته این موضوع به نوع دارو هم بستگی دارد. بعضیها ممکن است طی یک سال فقط یک یا دو کیلو وزن اضافه کنند درحالی که بعضی دیگر 5 تا 10 کیلوگرم یا حتی بیشتر چاق میشوند. درواقع از آنجایی که بیشتر این داروها در دوره های طولانیمدت و برای بیماری های مزمن مصرف میشوند، اضافه وزن شان بیشتر به چشم میآید. در هر صورت نباید خود را با افرادی که از داروهای مشابه استفاده میکنند، مقایسه کنید. عوارض داروها در همه افراد یکسان نیست. یک داروی خاص ممکن است در فردی باعث اضافه وزن و در فردی دیگر باعث کاهش وزن شود، بنابراین حتما در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

کدام داروها چاق تان میکند؟

داروهای مختلفی میتوانند با عارضه جانبی چاقی و اضافه وزن همراه باشند که در اینجا به 10گروه از آنها اشاره خواهیم کرد:

انسولین

خوش اشتهایتان میکند!

انسولین هایی همچون لیسپرو، آسپارت و گلولیزین میتوانند باعث افزایش وزن شوند اما انسولین های طولانی اثر، تاثیر کمتری بر چاقی دارند. متاسفانه بسکمک از بیماران فکر میکنند که با تزریق انسولین میتوانند هرقدر که میخواهند غذا بخورند؛ بنابراین بعضی آنها در مدت 6 ماه تا 15کیلوگرم هم وزن اضافه میکنند! بعضی پزشکان هم برای کنترل قند خون بالای بیمار در ابتدای درمان، دوز بالایی از انسولین را تجویز میکنند و به همین دلیل فرد دچار علائم افت قندخون میشود، درنتیجه بیشتر از حد معمول مواد غذایی مصرف میکند و چاق میشود، درحالی که انسولین باید تدریجی تجویز شود.

قرص های دیابت

هم چاق میکنند هم لاغر!

تعدادی از داروهای دیابت نوع دو باعث کاهش وزن و بعضی دیگر باعث افزایش وزن میشوند. داروهای حاوی سولفونیل اوره ازجمله دیابیهم، اینسولاز، گلیپیزاید، گلیبوراید، گلیمیپراید، کلرپروپامید و تولبوتامید باعث تحریک تولید و فعالیت انسولین میشوند. انسولین هم کاهنده قندخون و افزایش دهنده اشتها است. این داروها معمولا طی 3 تا 12 ماه اول درمان بیشتر از 5کیلوگرم اضافه وزن ایجاد میکنند. تیازولیدین دیون (پیوگلیتازون) هم از دیگر داروهای دیابت است که میتواند باعث افزایش وزن شود. اما در مقابل، داروهایی همچون متفورمین، اگزناتاید، سیتاگلیپتین، پراملینتاید و آکاربوز به کاهش وزن کمک میکنند یا اینکه بر وزن بیاثر هستند.

داروهای کاهنده فشارخون

کالری سوزی را کند میکنند

بتابلوکرها مثل آتنولول، متوپرولول و پروپرانولول که برای درمان فشارخون بالا به کار میفرایند هم میتوانند باعث افزایش وزن شوند. برای مثال افرادی که از آتنولول استفاده میکنند در ماه های اول مصرف به طور میانه 5/2کیلوگرم به وزن شان اضافه میشود. درواقع این داروها سرعت سوزاندن کالری را کاهش داده و باعث خستگی و حس رخوت میشوند. افزایش مصرف موادغذایی فیبردار و کم کالری میتواند در تعدیل اثرات جانبی این داروها موثر باشد.

کورتون ها

آب را در بدن حبس میکنند!

کورتیکواستروئیدها ازجمله بتامتازون، دگزامتازون،هیدروکورتیزون، تریامسینولون، کلوبتازول، فلوسینولون و... معمولا برای درمان آرتریت روماتوئید، آسم، حساسیت یا دیگر بیماریهای خود ایمنی به کار میفرایند و التهابات دردناک را تسکین میدهند. اما در عین حال اگر طولانیمدت و در دوزهای مکرر مصرف شوند میزان جذب آب از طریق بدن را افزایش میدهند. علاوه براین، چون فرد مبتلا به این بیماریها تحرک کمتری دارد، کالری کمتری میسوزاند و دچار اضافه وزن میشود.

پردهمولون و کورتیزون هم که برای درمان روماتیسم ماهیچه ای به کار میفرایند در بیش از 50درصد از بیماران طی یک سال اول مصرف باعث 2 تا 13کیلوگرم اضافه وزن میشوند.کورتیکواستروئیدهای استنشاقی برای درمان آسم مثل بودزوناید، سیکلزوناید و فلوتیکازون هم دارای عارضه افزایش وزن هستند. ورزش، رژیم غذایی و گاهی مصرف همزمان متفورمین میتواند اضافه وزن حاصل از این داروها را کاهش دهد.

داروهای ضد روان پریشی

هم آرام میشوید هم گرسنه!

داروهای ضد روان پریشی ازجمله هالوپریدول، لوکساپین، کلوزاپین، کلرپرومازین، فلوفنازین، ریسپریدون، الانزاپین و کوئتیاپین که معمولا برای درمان اسکیزوفرنی و افسردگی دوقطبی کاربرد دارند هم میتوانند باعث افزایش اشتها و وزن شوند. اما نگران نباشید، برای جلوگیری از این عارضه میتوان تحت نظر پزشک آنها را با داروهایی جایگزین یا همزمان از داروی متفورمین استفاده کرد.

داروهای ضدتشنج و میگرن

15کیلوگرم افزایش وزن در 3ماه!

مصرف داروهای ضدتشنج مثل والپروئیک اسید ممکن است با 15 تا 20کیلوگرم اضافه وزن همراه باشد. والپروئیک اسید دارویی است که برای درمان اختلال دو قطبی، صرع، تشنج و پیشگیری از میگرن استفاده میشود. البته این دارو در بعضی افراد ممکن است باعث کاهش وزن شود. داروهای کاربامازپین و گاباپنتین هم طی 3 ماه اول درمان میتوانند تا 15کیلوگرم اضافه وزن ایجاد کنند.

داروهای ضدآلرژی

خواب آلودگی و فرار از ورزش!

آنتی هیستامین یکی از ترکیبات مهم در داروهای ضدحساسیت به تعداد میآید و نمیتوان آن را از فرمول دارو حذف کرد. این ماده فعالیت آنزیم تنظیم کننده اشتها را در بدن مختل میکند. داروهایی که حاوی دیفن هیدرامین هستند هم با افزایش خواب آلودگی باعث کاهش فعالیت بدنی میشوند، بنابراین مصرف طولانیمدت آنها میتواند با افزایش وزن همراه باشد.

داروهای ضدبارداری

ذخیره سازی چربی را افزایش میدهند

اغلب قرص های پیشگیریکننده از بارداری از دو هورمون پروژسترون و استروژن تشکیل شده اند و از تخمک گذاری جلوگیری میکنند. این قرص ها تاحدودی میتوانند باعث اضافه وزن شوند زیرا استروژن باعث افزایش ذخیره سازی چربی از طریق ارگان های بدن میشود که البته این موضوع حین بارداری یک ضرورت محسوب میشود. در صورتی که از این داروها استفاده میکنید، بهتر است هر چند وقت یک بار روش خود را با مشاوره پزشک تغییر دهید و از دیگر راه های ضد بارداری کمک بگیرید.

داروهای هورمونی و استروژن

از سرعت متابولیسم میکاهند

در دوران یائسگی میزان ترشح هورمون استروژن در بدن خانم ها کاهش پیدا میکند، به همین دلیل فرد دچار علائمی چون گرگرفتگی و عرق کردن های شبانه میشود. برای رفع این شرایط پزشک معمولا هورمون درمانی با استروژن را تجویز میکند اما این روش خود باعث احتباس آب و افزایش وزن میشود، با افزایش وزن، متابولیسم هم کند تر میشود، بنابراین کسانی که تحت هورمون درمانی هستند باید برنامه غذایی خود را تغییر دهند و به طور منظم ورزش کنند.

فریب کاهش وزن اولیه را نخورید!

داروهای روان درمانی و اعصاب ازجمله ضدافسردگیهای 3 حلقه ای اغلب حدود 4کیلوگرم در ماه اضافه وزن ایجاد میکنند. تعداد کمی از افراد هم با مصرف آنها طی 2تا 6 ماه بین 15 تا 20کیلوگرم وزن اضافه میکنند. ازجمله این داروها میتوان به آمی تریپتیلین، دوکسپین، ایمی پرامین، نورتریپتیلین، تریمیپرامین و میرتازاپین اشاره کرد. مهارکننده های بازجذب سروتونین مانند سرترالین، فلوکستین، پاروکستین و فلووکسامین هم در تعداد کمی از افراد ابتدا باعث کاهش وزن شده و بعد از 6 ماه باعث افزایش وزن میشوند. لیتیوم هم در 11 تا 65درصد از افراد طی 6 تا 10سال مصرف، حدود 10کیلوگرم اضافه وزن ایجاد میکند.

4 نکته مهم برای جلوگیری از چاقی دارویی!

اگر در چند ماه اخیر رژیم غذایی و فعالیت بدنیتان را تغییر نداده و در عین حال دچار اضافه وزن شده اید و فکر میکنید داروهایتان مقصر هستند، به این 4 نکته توجه کنید:

1. اولین و مهم ترین نکته اینکه هیچ وقت بدون مشورت پزشک داروهایتان را قطع نکنید یا دوز آنها را کاهش ندهید. شاید مصرف این دارو برای شما بسیار مهم تر از اضافه وزنی باشد که پیدا کرده اید.

2. همیشه قبل از اینکه پزشک دارویی برایتان تجویز کند حتما در مورد چاق کننده بودن آن سوال کنید. گاهی اوقات پزشک میتواند داروها یتان را با داروهای دیگری جایگزین کند تا دچار اضافه وزن نشوید و در عین حال تاثیر درمانی هم از آن بگیرید.

3. اضافه وزن حاصل از مصرف دارو معمولا طی 6 ماهه اول درمان نشان داده میشود. اگر میزان اضافه وزن تان خیلی زیاد است حتما موضوع را با پزشک خود درمیان بگذارید زیرا چاقی میتواند بیماریتان را تشدید کند و خطر ابتلا به سندروم متابولیک، دیابت، فشارخون بالا، چربی خون بالا و آرتروز را افزایش دهد.

4. اگر مجبورید از داروهایی با عارضه اضافه وزن استفاده کنید، برای جلوگیری از چاقی یا کمک به کاهش وزن خود یک دفترچه یادداشت تهیه کنید و هرچه میخورید را همراه با زمان آن یادداشت کنید. به این ترتیب کنترل خیلی بهتری روی کالریهای مصرفی خواهید داشت. همچنین باید سعی کنید فعال تر باشید؛ به جای اینکه تلویزیون ببینید یا قهوه بنوشید همراه با خانواده یا دوستان به پیاده روی بروید. فعالیت باعث سوختن کالری میشود که خود تاثیر افزایش وزن حاصل از هر دارویی را خنثی میکند.

مجله سیب سبز - ستاره محمد

منبع: زندگی روز
انتشار: 24 شهریور 1400 بروزرسانی: 24 شهریور 1400 گردآورنده: persianproud.ir شناسه مطلب: 1743

به "دارو های چاق کننده را بشناسید!" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "دارو های چاق کننده را بشناسید!"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید