در انتخابات مجلس حتی خود خانم ها هم به نامزدهای زن رای نداده اند - مجله افتخار

از پروفایل ما وبلاگ بخار دیدن نمایید.

به گزارش خبرنگاران، وی در بخشی از این گفت و گو تاکید کرد که کار شورای نگهبان صرفا مطابق با قانون اساسی است و فراتر یا فروتر از آن نمی تواند کاری انجام دهد.

در حال حاضر که هنوز ثبت نام کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری انجام نشده است، شورای نگهبان چه فعالیت هایی در ارتباط با انتخابات در دستور کار دارد؟

انتخابات یک فرایند نسبتا طولانی است که دستگاه های مختلف باید در بخش های گوناگون وظایف خود را به تدریج انجام بدهند و مقدماتی را فراهم کنند که این مقدمات نهایتا منجر به آغاز انتخابات می گردد و آغاز آن معمولا با دستور وزیر کشور صورت می گیرد. فرایندهای بعدی؛ ثبت نام ها، بررسی صلاحیت ها، آغاز انتخابات و شمارش آرا است. از این جهت کار شورای نگهبان در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری متفاوت است.

در انتخابات مجلس کار سنگین بررسی صلاحیت ها را داریم. ملاحظه کردید که در ایام نزدیک به انتخابات مجلس نزدیک به 16 هزار نفر ثبت نام می کنند. بررسی صلاحیت یکایک آنها کاری زمانبر است اما در انتخابات ریاست جمهوری این مشکل وجود ندارد، یعنی در بحث بررسی صلاحیت ها کار سنگینی نداریم، چراکه تعداد افراد ثبت نام کننده به اندازه انتخابات مجلس نیست. در دوره قبل انتخابات ریاست جمهوری حدود 1600 نفر ثبت نام کرده بودند.

در هر صورت در انتخابات ریاست جمهوری طبق قانون اساسی شرایط کلانی وجود دارد که در انتخابات مجلس نیست. به همین دلیل در انتخابات ریاست جمهوری نگاه ما و وظایف دوستان مان بیشتر معطوف به اعمال نظارتی است که باید در روز انتخابات انجام پذیرد. بنابراین مقدماتش می گردد آموزش ناظران و ساماندهی آنها و مواردی که مرتبط با چاپ تعرفه است که از سوی وزارت کشور انجام می گردد، همچنین نظارت بر چاپ تعرفه ها.

از دیگر موارد، تشکیل هیات های نظارت است که خوشبختانه در حال حاضر در همه استان ها، شهرستا ن ها و بخش ها هیات نظارت شکل گرفته است. همچنین نشست هایی هم برگزار کردیم که در آن کارشناسان ما و دوستان وزارت کشور حضور دارند و آنها هم در حال انجام است. ان شاءا... مشکل خاصی در این زمینه نخواهیم داشت.

آخرین جلسه هیات مرکزی نظارت بر انتخابات چه زمانی برگزار شد. دستور کارهای فعلی این هیات چیست؟

آخرین جلسه را دو هفته قبل داشتیم، بقیه بحث هیات های نظارت شهرستانی بود که در مورد آنها تصمیم گیری شد، خوشبختانه احکام شان هم صادر شد و مشغول انجام وظیفه هستند.

بحث برگزاری انتخابات الکترونیک به کجا کشید. امسال تا چه مرحله ای از انتخابات به صورت الکترونیک برگزار می گردد. آیا امکان دارد در این مدت کوتاه باقیمانده تا انتخابات، اتفاق خاصی در این حوزه را ببینیم؟

غالب موارد مرتبط با انتخابات الکترونیک را با دوستان وزارت کشور در ادوار گذشته هم انجام دادیم. یعنی مراحل عمده انتخابات الکترونیک تا الان اجرا شده است. این مساله را در انتخابات گذشته داشتیم و در انتخابات پیش رو هم خواهیم داشت. بخش هایی از آن باقی مانده است که احتمالا دوستان رسانه وقتی سوال می کنند، معطوف به بحث رای گیری از طریق دستگاه، یعنی مکانیزه شدن است. در این باره نیازمند اطمینان بیشتری از این دستگاه ها، از جهت فنی و از جهت نرم افزاری هستیم تا در این راستا کسی مسئله ای را ایجاد نکند. به هر حال هر چقدر که این دستگا ه ها و الکترونیکی شدن سرعت را اضافه می کند، سرعت تخلف را هم می تواند زیاد کند و ممکن است تخلفات از جنس دیگری را باعث گردد.

در شورای نگهبان و وزارت کشور متفق هستیم که باید به این سمت برویم که به یک اطمینان صددرصدی برای مخدوش نشدن رای مردم برسیم. وظیفه ما صیانت از آرای مردم به عنوان حق الناس است. به همین دلیل کارهای زیادی اجرا شده و این طور نیست که وقتی می گوییم رای گیری الکترونیک اجرا شده، به این معنا باشد که هیچ کاری هم انجام نشده است.

وزارت کشور به خصوص در سال های اخیر اقدامات فنی بسیار خوبی برای این کار انجام داده و زیرساخت های خوبی را فراهم کرده است. ما هم نظارت کرده ایم و اطمینان می دهیم کارهایی که تا به امروز اجرا شده، مراحل خوبی بوده و مسئله ای را ایجاد نمی کند. همچنان روی مرحله نهایی که رای گیری الکترونیک هست، مشغول کار هستیم و تلاش داریم به یک شکل اطمینان بخشی برسیم که دیگر ان شاءا... هیچ مسئله ای وجود نداشته باشد.

آیا اصلاح قانون انتخابات، به این دوره از انتخابات ریاست جمهوری می رسد؟

مجلسی ها درصدد هستند تا این کار را انجام بدهند. دو روز پیش هم این صحبت مطرح شد، آنها معتقد بودند که اصلاحات شورای نگهبان را انجام داده اند و بنا دارند که وارد دستور کار مجلس کنند. قرار شد بررسی بیشتری در این باره گردد و اگر مجلس فرایند تصویب آن را زودتر انجام دهد، شورای نگهبان می تواند حداقل بخش هایی از آن را مورد بررسی قرار دهد و در انتخابات ریاست جمهوری اعمال گردد. ولی اگر این اتفاق نیفتد، به انتخابات بعدی واگذار می گردد.

برخی افراد و چهره ها این روزها در حال سفرهایی هستند که شائبه انتخاباتی بودن دارد و در فضای مجازی هم کمپین هایی برای حمایت از برخی چهره ها تشکیل شده است. آیا اینها مصداق فعالیت زودهنگام نیست؟ شورای نگهبان به این موارد ورود می کند؟

من در این مورد بارها عرض کرده ام که یک مشکل قانونی داریم. اینها همه به تبلیغات برمی گردد و از مجلس انتظار داریم که در این باره قانون را اصلاح کند. ما تعریفی از تبلیغات انتخاباتی در قانون نداریم. چون تعریف نداریم، همین سوالی که می کنید، ما هم داریم. آیا می توان فردی که با یک رسانه ای صحبت کرد یا در یک جمع علمی سخنرانی کرد و گفت که من نامزد انتخابات هستم و از برنامه های خود حرف زد را تبلیغات دانست؟

متاسفانه قانون در این زمینه ساکت است. به همین خاطر نمی دانیم که وظیفه دستگاه های نظارتی و اجرایی دراین باره چیست؟ اما طبیعتا اگر کسی که خود را نامزد معرفی می کند، بخواهد یک کمپین انتخاباتی چه به صورت حقیقی و چه به صورت مجازی راه بیندازد، جلوی آن گرفته می گردد.

موضوع بانوان برای احراز جایگاه ریاست جمهوری موضوعی است که در هر دوره انتخابات ریاست جمهوری مطرح می گردد. هر دوره تعدادی از بانوان ثبت نام می کنند، ولی عملا هیچ زنی برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری تایید صلاحیت نمی گردد. چرا یک بار برای همیشه این مساله مشخص تکلیف نمی گردد؟

این بحث فقهی، حقوقی و یک بحث فرهنگی دارد، نظرات مختلفی هم وجود دارد. عرض من این است که قانونگذار تا به امروز منعی برای ثبت نام زنان نگذاشته است. به همین خاطر برای انتخابات ریاست جمهوری، خانم ها ثبت نام می کنند. شورای نگهبان هم مثل بقیه موارد بررسی می کند. دلایل ردصلاحیت زنان البته بحث دیگری دارد که باید در حوزه های علمیه و دانشکده های حقوق روی این بحث علمی و فقهی بحث و بررسی کنند. بخشی از آن هم به جنبه های فرهنگی جامعه برمی گردد.

بالاخره این هم سوال مهمی است که چرا در مجلس فقط 16 کننده زن داریم، با این که تعداد نامزدهای زن در انتخابات چند هزار نفر بودند. حتی خود خانم ها هم به نامزدهای زن رای نداده اند. بنابراین نباید این مساله را به حساب شورای نگهبان گذاشت.

بالاخره این سوال مطرح است که بعد از گذشت چهار دهه از انقلاب، شورای نگهبان در مقام نظر می تواند برای یک بار هم که شده، اعلام نظر کند که آیا زنان هم در شمول تعریف رجل سیاسی قرار می گیرند؟

به هر حال ثبت نام زنان آزاد است، طبعا مقصود این است که شورای نگهبان هم دارد اعلام نظر می کند. یک وقت است که می پرسید چرا خانم ها تایید نمی شوند، می گویم که در خیلی از مواقع آقایان هم تایید صلاحیت نشده اند.

یک سوال مشخص وجود دارد و پاسخ مشخص. آیا از نظر شورای نگهبان زن رجل سیاسی است؟

شما می توانید بگویید که مرد به طور مطلق یک رجل سیاسی است؟ بالاخره نظرات متفاوتی پیرامون این موضوع وجود دارد. ممکن است اعضای شورای نگهبان در این زمینه نظرات مختلفی داشته باشند، اما در هر صورت شورای نگهبان در این زمینه نظر رسمی خود را اعلام نکرده است.

یکی از چالش های جدی نام نویسی برای انتخابات ریاست جمهوری، تعداد بالای ثبت نام کنندگان است. این هم از چالش هایی است که باید حل گردد و به یک ساز و کار منطقی برسد. حتما مشاهده کرده اید که گاهی شکل حضور افراد و مواجهه شان با موضوع ثبت نام در انتخابات صحنه های طنزآمیز ایجاد می کند که برای چهره نظام خوب نیست.

ثبت نام از طریق وزارت کشور انجام می گردد و وزارت کشور نیازمند این است که قانونی داشته باشد که با چه شرایطی افراد را ثبت نام کند. در حال حاضر تمرکز قانون انتخابات روی همین مساله است تا وزارت کشور با لحاظ برخی شرایط، اقدام به ثبت نام افراد کند. اگر بتوانند به قاعده برسند که شرایط اولیه را اصلاح تا از این طریق وزارت کشور عمل کند، بسیار مطلوب خواهد بود.

جمع بندی شورا برای شرکت نظامیان در انتخابات چگونه است؟

شورای نگهبان نهادی است که باید براساس قانون اساسی و قوانین عادی عمل کند و تصمیماتش باید مبتنی بر قانون باشد. وقتی به این مرز برسیم، سوال من این خواهد بود که آیا در قانون منعی برای ورود نظامیان است؟ باشد یا نباشد، ما تابعیم. قانون، منعی در این باره ندارد.

به نظر شما مهم ترین چالش انتخابات ریاست جمهوری این دوره چه خواهد بود؟

سوال سختی است. به هرحال شورای نگهبان یک نهاد حقوقی است و شاید سوال شما سیاسی باشد. با توجه به تجربه 20 ساله حضورم در شورای نگهبان و باتوجه به تاکیدات قانون و رهبر معظم انقلاب، باید دنبال نیروهای کارآمد باشیم. یعنی افرادی باید نامزد انتخابات ریاست جمهوری شوند که توانایی اداره کشور با انبوهی از مسائل را داشته باشند. کشور ما منابع و سرمایه های خوبی دارد، مردم وفاداری هم دارد که پشتیبان نظام بوده اند و اینها نیازمند کسانی هستند که کارآمد باشند.

به نظر شما شیوع بیماری کرونا چه تاثیرات یا تغییراتی در فرایند برگزاری انتخابات خواهد داشت؟ پیش بینی شما در این باره چیست؟

در انتخابات هم سلامت مردم و هم سلامت انتخابات باید پا به پای همدیگر جلو برود. خوشبختانه سال گذشته با آغاز کرونا، انتخابات مجلس را برگزار کردیم و یک تجربه اولیه ای در این باره داریم. به اضافه این که انتخابات مرحله دوم مجلس هم کاملا در زمان شیوع ویروس کرونا بود. ستاد ملی مبارزه با کرونا مصوبات و دستورالعمل هایی دارد، طبیعتا ما باید براساس آنها حرکت کنیم. علاوه بر اینها، کارهایی که ما توانسته ایم انجام دهیم و با وزارت کشور هم در باره آنها صحبت کرده ایم؛ بحث اول، افزایش صندوق ها بود.

در این دوره در برخی از جاها، صندوق ها چیزی حدود 15 درصد و شاید هم بیشتر اضافه می شوند که تعدادی صندوق سیار و تعدادی هم صندوق ثابت هستند. این مساله کمک بسکمک برای جلوگیری از ازدحام مردم می کند. در مورد برگزاری انتخابات در شرایط کرونایی، موضوع مهم ازدحام مردم است. در بحث رای گیری برخی از شعب و برخی از ساعات را داریم که مردم تجمع زیادی دارند. در این باره می گردد ساماندهی کرد و مدیریت زمان را در اختیار گرفت. مثلا یا تعداد شعب را افزایش داد یا این که در یک شعبه شلوغ به جای یک صندوق چند صندوق اضافه گردد. یا این که رای گیری را به جای فضای بسته، در یک فضای باز برگزار کنیم. بحث اثر انگشت هم که حذف شد اما در انتخابات آنچه باعث تجمع مردم می گردد، مربوط به کمپین هایی است که از سوی نامزدها و هواداران آنها برگزار و باعث تجمع مردم می گردد.

خوشبختانه ستاد ملی کرونا در این زمینه دستورالعمل هایی دارد و وزارت کشور هم توصیه کرده که چنین تجمعاتی برگزار نگردد. به جای این کمپین ها، به سمت فضای مجازی برویم و رادیو و تلویزیون در این باره ورود کند. حتی بحثی بود مبنی بر این که صدا و سیما فرصت های بیشتری را در اختیار نامزدها قرار دهد تا آنها بتوانند صحبت بیشتری داشته باشند. این مجموع اقداماتی است که ما و وزارت کشور می توانیم برای پیشگیری از بحث کرونا انجام دهیم.

فتاح غلامی / روزنامه خبرنگاران