میراث ناملموس در فرهنگ زرتشتیان ساکن در ایران بسیار حائز اهمیت است - مجله افتخار

مریم پهلوان شریف، پژوهشگر و مردم شناس که در نشست تخصصی پژوهشکده مردم شناسی در هفته پژوهش سخن می گفت، به آنالیز آمار پراکندگی جغرافیایی و مقدار حضور زرتشتیان ساکن در ایران و کشورهای خارجی پرداخت و با اشاره به چگونگی و مقدار مهاجرت های زرتشتیان در ابعاد درون مرزی و برون مرزی گفت: با توجه به اینکه میراث فرهنگی ناملموس نقش مهمی در گفت و گوی بین فرهنگ ها و اقوام مختلف ایفا می نماید، از این رو میراث ناملموس در فرهنگ زرتشتیان ساکن در ایران بسیار حائز اهمیت است که خوشبختانه در مطالعات مردم شناختی پژوهشکده مردم شناسی مورد توجه واقع شده و پژوهش های بسیاری نیز در این حوزه به ثمر رسیده است.

او با بیان اینکه در طبقه بندی آیین های گوناگون یکی از مهمترین عناصر فرهنگی ناملموس، آیین های شادمانی و بزم است و زرتشتیان همگام با برپایی مراسم و جشن های خود آیین های بسیاری را اجرا می نمایند، اضافه کرد: این جشن ها ارتباط مستقیمی به نحوه گاهشماری و تقویم زرتشتی داشته و دارد که در سه بخش جشن هایی که جنبه دینی دارند مانند گاهنبارها، جشن هایی که ریشه هایی طبیعی و ملی دارند: نوروز، مهرگان، سده و جشن های تقویمی که از تطبیق نام ماه و روز با نام جشن های نامروزی یا ماهیانه شناخته می گردد مانند جشن های فروردینگان، مردادگان، آبانگان، تیرگان، مهرگان به ترتیب اسامی تمامی ماههای دوازده گانه سال تقسیم بندی می شوند.

این مردم شناس با اشاره به بعضی از طرح های پژوهشی که در این حوزه صورت گرفته توضیح داد: شناخت این آیین ها به عنوان میراث معنوی کشور در حفظ هویت ملی، تاریخ و بعلاوه انتقال فرهنگ ایرانی به نسل آینده از ارزش و اهمیت والایی برخودار است و می تواند در هویت بخشی برای نسل های بعدی بسیار موثر واقع گردد و از این رو، انجام این پژوهش در راستای اولویت مردم نگاری و مستندسازی میراث در حفظ و آنالیز مردم شناختی حافظه فرهنگی و تقویت آن ضرورت داشته است.

مطالعه مردم شناسی جایگاه اسب و نقش ورزش سوارکاری در میان ترکمن های ایران

شاهپور قجقی نژاد، عضو هیأت علمی و مدیر گروه زیست محیطی پژوهشکده مردم شناسی نیز در این نشست با بیان گوشه ای از طرح پژوهشی مطالعه مردم شناسی جایگاه اسب و نقش ورزش سوارکاری در میان ترکمن های ایران به معرفی اقوام ترکمن و سیر تطور شیوه زیست آنها پرداخت و جایگاه و نقش اسب در میان اقوام ترکمن، شیوه های مراقبت از اسب، پوشش های اسب ترکمن، اسب در مقام های موسیقی ترکمن، اسب در ادبیات شفاهی و نقش اسب در هویت فرهنگی و تاریخی اقوام ترکمن را مورد بحث قرار داد. او در ادامه با ارائه تصاویری از اقوام ترکمن و شیوه های مراقبت و پرورش اسب در نزد این قوم به بیان مواردی در این باره پرداخت.

حفاظت موثر از حاملان میراث فرهنگی

در ادامه فریده مجیدی خامنه، عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه امروزه حفاظت موثر از حاملان میراث فرهنگی یکی از دغدغه های اصلی نهادهایی مانند یونسکو و میراث فرهنگی است، توضیح داد: این امر اهمیت تدوین و اتخاذ راهکارهای اساسی برای پاسداری و حفاظت از این افراد را نشان می دهد.

او اضافه کرد: از پژوهش های اخیر در این زمینه میتوان به میدان تحقیق در کرمان اشاره نمود که بطور عمیق به مسائل و مسائل حاملان کهنسال میراث فرهنگی در شهر کرمان پرداخته است.

این پژوهشگر اظهار کرد: نتایج این آنالیز بیانگر این امر است که در ایران مسئله حفاظت از حاملان کهنسال میراث فرهنگی با توجه به روند رو به رشد سالمندی و مسائل مترتب بر آن که تهدیدی جدی برای از دست رفتن گنجینه های دانش بومی محسوب می گردد، باید با همکاری نهادهای گوناگون و میراث فرهنگی پیگیری و راهبردهای مؤثر اتخاذ گشته و تهدیدها به فرصت بدل شوند.