همه چیز درباره نگهداری، عوارض و نظافت دندان های مصنوعی ، اگر شب دندان مصنوعی تان را از دهان خارج نکنید چه اتفاقی می افتد؟ - مجله افتخار

به گزارش خبرنگاران، همه بچه ها مریض هایشان را گرفته بودند و کارشان را آغاز نموده بودند اما من هنوز مریض نگرفته بودم. خانمی پیر و عصا زنان با یک کیسه نایلون که حدودا هفت- هشت دست دندان مصنوعی در آن بود وارد بخش شد. می گفت دندان مصنوعی زیاد دارد اما هیچ کدام به دردش نمی خورد و آمده بود تا یک دست دندان تازه بسازد.

یادم می آید که استادم به من گفت: حواست را جمع کن. فکر کنم مریض سختی به تو افتاده... و واقعا راست می گفت، راضی کردن آن خانم از دندان مصنوعی اش کار خیلی سختی بود.

حقیقت این است که هر چیز طبیعی اش خوب است. حتی دندان! اما گاهی هم از ساخت دندان های مصنوعی گریزی نیست. دندان ها دیر یا زود و به دلایل مختلف ممکن است دچار تخریب و پوسیدگی شوند و بعد از طی مراحل گوناگون پر کردن و درمان ریشه و...، به ورطه نابودی بیفتند و تخریب شوند.

هرچند گاهی اوقات رخ داده که دندان ها در مراحل اول پوسیدگی یا ضربه، تنها به علت عدم باور بیمار به درمان های دندانپزشکی یا به علت نبودن قدرت مالی، از دهان خارج شده و بیمار در سنین جوانی یا میانسالی، حتی به بی دندانی کامل دچار شده است. در هر حال قدر عافیت کسی داند که به مصیبتی گرفتار آید. شاید اگر پای درد دل افراد بی دندانی که دندان های مصنوعی استفاده می نمایند بنشینید، آن وقت کوشش بیشتری برای حفظ دندان ها و رعایت بهداشت دهان و دندانتان انجام دهید.

در اینجا به برخی از سوالات رایج درباره دندان مصنوعی پاسخ می دهیم.

1 بعد از گرفتن دندان مصنوعی ام احساس می کنم اندازه بزاق دهانم افزایش پیدا نموده است. علت چیست؟

شکایت شما، یک شکایت معمولی است و بسیاری از افراد تجربه ای مشابه شما دارند. این امر طبیعی است و دهان در مدت کوتاهی خود را با شرایط تازه تطبیق می دهد و اندازه بزاق شما به حالت عادی برمی گردد.

2 برترین روش برای تمیز کردن دندان مصنوعی چیست؟

دندان های مصنوعی از ماده ای به نام آکریل ساخته می گردد. این آکریل در برابر برخی مواد آسیب پذیر هستند و برترین روش برای تمیز کردن آن استفاده از تمیزنماینده های آنزیمی است ولی چون بیشتر سالمندان به این مواد دسترسی ندارند، بهتر است از روش های دیگری برای تمیز کردن دندان مصنوعی استفاده نمایند.

اگر شما از دندان مصنوعی استفاده می کنید در وهله نخست بهتر است لااقل روزی یک بار دندان ها را با یک مسواک نسبتا نرم شست وشو دهید. بهتر است این کار را بالای یک ظرف پر از آب انجام دهید تا اگر دندان مصنوعی از دست شما رها شد نشکند. برای ضد عفونی کردن دندان مصنوعی می توانید از وایتکس بهره ببرید. وایتکس یا همان سفیدنماینده خانگی که ماده موثر آن هیپوکلریت سدیم است یک انتخاب مناسب برای تمیز کردن دندان مصنوعی شماست. یک قاشق غذاخوری از سفیدنماینده را در یک لیوان آب حل نموده و با یک مسواک نرم و صابون آنتی باکتریال آن را شست وشو دهید. بعد از شست وشو برای از بین رفتن بوی وایتکس، پروتز را 15 تا 30 دقیقه در آب خالص قرار دهید.

روش دیگر شست وشوی شیمیایی استفاده از سرکه سفید است. یک قاشق غذاخوری سرکه سفید را در یک لیوان آب حل نموده و دندانتان را در آن قرار دهید. در این روش هم دندان ضدعفونی و هم بدرنگی آن کم می گردد. از روش های وایتکس یا سرکه هفته ای یک بار بهره ببرید و در بقیه موارد از مسواک و صابون برای تمیز کردن دندان های مصنوعی یاری بگیرید.

3 تا چند سال می توانم از دندان مصنوعی ام استفاده کنم؟

این قضیه کاملا به خود شما مربوط است. گاهی یک فرد می تواند تا ده سال به خوبی از یک پروتز استفاده کند اما گاهی نیز برخی افراد مجبور می شوند ظرف یکی دو سال پروتز دندان خود را عوض نمایند. پروتز روی یک بستر استخوانی تکیه می نماید و این بستر ممکن است به دلایل مختلف تحلیل برود.

خانم ها به علت تغییرات هورمونی این تغییرات استخوانی را بیشتر تجربه نموده و باید پروتز خود را زودتر عوض نمایند. افراد عادی می توانند تا پنج سال از یک دست دندان استفاده نمایند ولی در سال اول هر شش ماه یک بار و بعد از آن هر سال یک بار باید مورد معاینه دندانپزشکی قرار گیرند.

4 اگر شب دندان مصنوعی ام را از دهانم خارج نکنم چه اتفاقی می افتد؟

بهتر است در شبانه روز، هشت ساعت دندان مصنوعی تان را از دهان خارج کنید. زیرا لثه و بافت های شما که در طول روز زیر پروتز قرار می گیرند، باید در طول شب با هوای آزاد در تماس باشند و به اصطلاح استراحت نمایند.

اگر دندان مصنوعی از دهان خارج نگردد، میکروب های بی هوازی در آن محل رشد نموده و باعث تخریب نسوج به جامانده می گردد. ضمناً بهتر است روزی یک بار لثه ها را با یک مسواک نرم ماساژ دهید تا جریان خون افزایش یابد. می توانید این ماساژ را با یک حوله گرم و به مدت دو تا سه دقیقه انجام دهید تا بافت های زیر فشار لثه استراحت نمایند و از فشار خارج شوند. ضمناً روزی یک بار دهان خود را با آب و نمک شست وشو دهید.

5 اگر دندان مصنوعی ام را تمیز نکنم چه اتفاقی می افتد؟

باقی ماندن خرده های غذا زیر دندان مصنوعی و تمیز نشدن آن باعث ایجاد بوی بد در دهان و دندان مصنوعی می گردد. از طرفی خرده های غذایی و میکروب ها درون خلل و فرج میکروسکوپی دندان مصنوعی نفوذ کرد و باعث التهاب مخاط دهان و لثه شده و گاهی حالت هایی شبیه آلرژی شدید ایجاد می نماید.

6 آیا می توانم از چسب های دندان مصنوعی استفاده کنم؟ برترین چسب ها از کدام نوع هستند؟

بله. اگر کسی هنگام غذاخوردن یا سخنرانی با دندان های مصنوعی خود مشکل دارد، می تواند از این چسب ها استفاده کند اما استفاده همیشگی از آنها مجاز نیست. چسب های دندان مصنوعی بر دو نوع هستند؛ یک گروه با آب معمولی شسته می شوند و بر اساس ترکیبات گیاهی ساخته شده اند که چسب های مناسب تری هستند. اما اگر از چسب هایی استفاده می کنید که با آب معمولی شسته نمی شوند، حتما هنگام خرید آنها، حلال مورد نظر چسب را هم خریداری کنید تا به راحتی قابل تمیز کردن باشد. بنابراین برای استفاده از چسب دندان مصنوعی حتما دو شرط را رعایت کنید: اول اینکه استفاده از این چسب ها را به زمان های خاص محدود نموده و از استفاده مداوم آنها پرهیز کنید. دوم: حتما هر لایه چسب استفاده شده روی دندان را کاملا تمیز نموده، سپس لایه تازه را بهره ببرید.

7 آیا با داشتن دندان مصنوعی باید رژیم غذایی خاصی را رعایت کنم؟

برای استفاده بهتر از دندان مصنوعی به خصوص در ماه های اول استفاده از آن بهتر است این موارد را رعایت کنید:

لقمه های کوچکی انتخاب کنید تا نیازی به استفاده از دندان های جلویی برای بریدن و گاز زدن نباشد.

غذاها را به صورت دو طرفه بجوید تا دندان مصنوعی تان ثبات بیشتری داشته باشد.

غذاهای ترد و شنماینده را انتخاب کنید تا بهتر به وسیله پروتزتان جویده گردد.

در خصوص گروه های غذایی باید گفت از آنجا که افراد استفاده نماینده از دندان مصنوعی معمولا سالمندان هستند باید رژیم مناسبی را رعایت نمایند تا همه بافت های بدن به ویژه بافت های دهان سالم بمانند. اگر شما از این گروه سالمندان هستید لطفا:

مصرف پروتئین به ویژه گوشت سفید و ماهی را نباید فراموش کنید.

مصرف کربوهیدرات ها مثل نان و برنج را کم کنید.

نوشیدن شیر و خوردن لبنیات دیگر مثل پنیر و ماست و... را نباید فراموش کنید و ویتامین D و کلسیم بدنتان را تامین کنید.

اگر دچار خشکی دهان هستید به اندازه زیاد آب بنوشید. نوشیدن آب شما را از یبوست نجات می دهد. اگر به یبوست مزمن گرفتار هستید، علاوه بر مصرف زیاد آب از نان گندم سبوس دار، گلابی رسیده و پالوده سیب بهره ببرید.

مصرف جگر را در برنامه غذایی تان بگنجانید تا آهن بدنتان تامین گردد.

منبع: ویژه نامه سلامت و بهداشت - تندرستی - نیمه دوم اسفند 1389