معنی ضرب المثل فارسی : آش نخورده و دهن سوخته - مجله افتخار

تاریخچه ضرب المثل آش نخورده و دهن سوخته

این ضرب المثل جزو پرکاربردترین جملاتی است که در بین مردم ایران رواج دارد و محققان در خصوص چگونگی به وجود آمدنش تحقیقاتی انجام داده و به این نتیجه رسیده اند که در گذشته های بسیار دور، در یکی از شهرهای ایران بازاری وجود داشته است. در یکی از این حجره ها که به پارچه فروشی معروفیت داشته است، جوانی به عنوان شاگرد یاری دست فروشنده کار می کرد که بسیار خوش برخورد، منظم و خجالتی بوده است.

زن صاحب مغازه از مهارت بالایی در طبخ غذا برخوردار بوده است و در پختن آش سلیقه زیادی به خرج می داد و همه از خوردن آن لذت می بردند.

روزی صاحب مغازه کسالتی پیدا می نماید و در خانه بستری می شود. آن روز شاگرد او به تنهایی مغازه را اداره می نماید و نزدیک ظهر به او اطلاع می هند طبیبی را برای بهبود حالش به خانه او ببرد. طبیب پس از معاینه او داروهایی را برای وی تجویز می نماید. سپس شاگردش به بیرون از خانه رفته و داروها را تهیه نموده و به خانه او بر می شود. همسر صاحب مغازه که برای ناهار آش درست نموده بود سفره ای پهن می نماید و از پسر می خواهد که غذا را با هم میل نمایند. او که فردی خجالتی بود در ابتدا دعوت آن ها را رد می نماید، اما با اصرار و تعارف همسر صاحب خانه روبرو می شود و دعوت آنها را می پذیرد. در این هنگام تاجر به حیاط رفته و دست و صورت خود را می شوید و همسرش هم برای آوردن وسایل سفره به آشپزخانه بر می شود. پسر جوان برای اینکه ناهار مزاحم این خانواده نباشد با خود کمی فکر می نماید و به این نتیجه می رسد که برترین راه این است که دستانش را روی دندان خود بگذارد و طوری نقش بازی کند که انگار دندانش درد می نماید. مرد بیمار زمانی که برای خوردن آش به داخل خانه برمی شود شاگردش را در حالی که دست روی دهان خود گذاشته است می بیند و با تعجب از او می پرسد که آنقدر گرسنه بودی و طاقت نیاوردی تا آش کمی سرد شود؟

در این میان همسر او فرا می رسد و این گفته ها را می شنود و به تاجر می گوید که من الان قاشق ها را آوردم و چطور ممکن است که بدون استفاده از قاشق توانسته باشد آش را میل کند؟ پس صاحب مغازه متوجه می شود که اشتباه نموده است و بلافاصله از پسرک عذر خواهی می نماید.

از روزگاران قدیم تا به امروزه اگر به شخصی تهمت جرمی را زده باشند و او اصلا مرتکب آن گناه نشده باشد برایش ضرب المثل آش نخورده و دهان سوخت را مثال می زنند.